Függelék:Grúz Swadesh lista
Presentation
szerkesztés- For further information, including the full final version of the list, read the Wikipedia article: Swadesh list.
American linguist Morris Swadesh believed that languages changed at measurable rates and that these could be determined even for languages without written precursors. Using vocabulary lists, he sought to understand not only change over time but also the relationships of extant languages. To be able to compare languages from different cultures, he based his lists on meanings he presumed would be available in as many cultures as possible. He then used the fraction of agreeing cognates between any two related languages to compute their divergence time by some (still debated) algorithms. Starting in 1950 with 165 meanings, his list grew to 215 in 1952, which was so expansive that many languages lacked native vocabulary for some terms. Subsequently, it was reduced to 207, and reduced much further to 100 meanings in 1955. A reformulated list was published posthumously in 1971.
List
szerkesztés| Id | English (gloss) | grúz-magyar szótár | IPA |
|---|---|---|---|
| 1 | I (personal pronoun) | მე (me) | /mɛ/ |
| 2 | you (singular) | შენ (šen) | /ʃɛn/ |
| 3 | he | ის (is) | /is/ |
| 4 | we | ჩვენ (čven) | /tʃvɛn/ |
| 5 | you (plural) | თქვენ (tkven) | /tʰkʰvɛn/ |
| 6 | they | ისინი (isini) | /isini/ |
| 7 | this | ეს (es) | /ɛs/ |
| 8 | that | ის (is) | /is/ |
| 9 | here | აქ (ak) | /ɑkʰ/ |
| 10 | there | იქ (ik) | /ikʰ/ |
| 11 | who (interrogative) | ვინ (vin) | /vin/ |
| 12 | what (interrogative) | რა (ra) | /rɑ/ |
| 13 | where (interrogative, no movement) | სად (sad) | /sɑd/ |
| 14 | when (interrogative) | როდის (rodis ) | /rɔdis/ |
| 15 | how | როგორ (rogor ) | /rɔɡɔr/ |
| 16 | not | არ (ar) | /ɑr/ |
| 17 | all | ყველაფერი (q̇velaperi) | /qʼvɛlɑpʰɛri/ |
| 18 | many | ბევრი (bevri) | /bɛvri/ |
| 19 | some | რამდენიმე (ramdenime) | /rɑmdɛnimɛ/ |
| 20 | few | ცოტა (coṭa) | /tsɔtʼɑ/ |
| 21 | other | სხვა (sxva) | /sxvɑ/ |
| 22 | one | ერთი (erti) | /ɛrtʰi/ |
| 23 | two | ორი (ori) | /ɔri/ |
| 24 | three | სამი (sami) | /sɑmi/ |
| 25 | four | ოთხი (otxi) | /ɔtʰxi/ |
| 26 | five | ხუთი (xuti) | /xutʰi/ |
| 27 | big | დიდი (didi) | /didi/ |
| 28 | long | გრძელი (grʒeli) | /ɡrdzɛli/ |
| 29 | wide | ფართო, განიერი (parto, ganieri) | /pʰɑrtʰɔ/, /ɡɑniɛri/ |
| 30 | thick | სქელი (skeli) | /skʰɛli/ |
| 31 | heavy | მძიმე (mʒime) | /mdzimɛ/ |
| 32 | small | პატარა (ṗaṭara) | /pʼɑtʼɑrɑ/ |
| 33 | short | მოკლე (moḳle) | /mɔkʼlɛ/ |
| 34 | narrow | ვიწრო (vic̣ro) | /vitsʼrɔ/ |
| 35 | thin | თხელი (txeli) | /tʰxɛli/ |
| 36 | woman | ქალი (kali) | /kʰɑli/ |
| 37 | man (adult male) | კაცი (ḳaci) | /kʼɑtsi/ |
| 38 | man (human being) | ადამიანი (adamiani) | /ɑdɑmiɑni/ |
| 39 | child | ბავშვი (bavšvi) | /bɑvʃvi/ |
| 40 | wife | ცოლი (coli) | /tsɔli/ |
| 41 | husband | ქმარი (kmari) | /kʰmɑri/ |
| 42 | mother | დედა (deda) | /dɛdɑ/ |
| 43 | father | მამა (mama) | /mɑmɑ/ |
| 44 | animal | ცხოველი (cxoveli) | /tsxɔvɛli/ |
| 45 | fish | თევზი (tevzi) | /tʰɛvzi/ |
| 46 | bird | ჩიტი (čiṭi) | /tʃitʼi/ |
| 47 | dog | ძაღლი (ʒaɣli) | /dzɑɣli/ |
| 48 | louse | ტილი (ṭili) | /tʼili/ |
| 49 | snake | გველი (gveli) | /ɡvɛli/ |
| 50 | worm | ჭია (č̣ia) | /tʃʼiɑ/ |
| 51 | tree | ხე (xe) | /xɛ/ |
| 52 | forest | ტყე (ṭq̇e) | /tʼqʼɛ/ |
| 53 | stick | ჯოხი (ǯoxi) | /dʒɔxi/ |
| 54 | fruit | ხილი (xili) | /xili/ |
| 55 | seed | თესლი (tesli) | /tʰɛsli/ |
| 56 | leaf | ფოთოლი (potoli) | /pʰɔtʰɔli/ |
| 57 | root | ფესვი (pesvi) | /pʰɛsvi/ |
| 58 | bark (of a tree) | ქერქი (kerki) | /kʰɛrkʰi/ |
| 59 | flower | ყვავილი (q̇vavili) | /qʼvɑvili/ |
| 60 | grass | ბალახი (balaxi) | /bɑlɑxi/ |
| 61 | rope | თოკი (toḳi) | /tʰɔkʼi/ |
| 62 | skin | კანი (ḳani) | /kʼɑni/ |
| 63 | meat | ხორცი (xorci) | /xɔrtsi/ |
| 64 | blood | სისხლი (sisxli) | /sisxli/ |
| 65 | bone | ძვალი (ʒvali) | /dzvɑli/ |
| 66 | fat (noun) | ქონი, ცხიმი (koni, cximi) | /kʰɔni/, /tsximi/ |
| 67 | egg | კვერცხი (ḳvercxi) | /kʼvɛrtsxi/ |
| 68 | horn | რქა (rka) | /rkʰɑ/ |
| 69 | tail | კუდი (ḳudi) | /kʼudi/ |
| 70 | feather | ფრთა (prta) | /pʰrtʰɑ/ |
| 71 | hair | თმა (tma) | /tʰmɑ/ |
| 72 | head | თავი (tavi) | /tʰɑvi/ |
| 73 | ear | ყური (q̇uri) | /qʼuri/ |
| 74 | eye | თვალი (tvali) | /tʰvɑli/ |
| 75 | nose | ცხვირი (cxviri) | /tsxviri/ |
| 76 | mouth | პირი (ṗiri) | /pʼiri/ |
| 77 | tooth | კბილი (ḳbili) | /kʼbili/ |
| 78 | tongue (organ) | ენა (ena) | /ɛnɑ/ |
| 79 | fingernail | ფრჩხილი (prčxili) | /pʰrtʃxili/ |
| 80 | foot | ტერფი (ṭerpi) | /tʼɛrpʰi/ |
| 81 | leg | ფეხი (pexi) | /pʰɛxi/ |
| 82 | knee | მუხლი (muxli) | /muxli/ |
| 83 | hand | ხელი (xeli) | /xɛli/ |
| 84 | wing | ფრთა (prta) | /pʰrtʰɑ/ |
| 85 | belly | მუცელი (muceli) | /mutsɛli/ |
| 86 | guts | ნაწლავი (nac̣lavi) | /nɑtsʼlɑvi/ |
| 87 | neck | კისერი (ḳiseri) | /kʼisɛri/ |
| 88 | back | ზურგი (zurgi) | /zurɡi/ |
| 89 | breast | მკერდი (mḳerdi) | /mkʼɛrdi/ |
| 90 | heart | გული (guli) | /ɡuli/ |
| 91 | liver | ღვიძლი (ɣviʒli) | /ɣvidzli/ |
| 92 | to drink | სმა (sma) | /smɑ/ |
| 93 | to eat | ჭამა (č̣ama) | /tʃʼɑmɑ/ |
| 94 | to bite | კბენა (ḳbena) | /kʼbɛnɑ/ |
| 95 | to suck | წოვა (c̣ova) | /tsʼɔvɑ/ |
| 96 | to spit | ფურთხვა (purtxva) | /pʰurtʰxvɑ/ |
| 97 | to vomit | რწყევა (rc̣q̇eva) | /rtsʼqʼɛvɑ/ |
| 98 | to blow | ბერვა (berva) | /bɛrvɑ/ |
| 99 | to breathe | სუნთქვა (suntkva) | /suntʰkʰvɑ/ |
| 100 | to laugh | სიცილი (sicili) | /sitsili/ |
| 101 | to see | ნახვა (naxva) | /nɑxvɑ/ |
| 102 | to hear | სმენა (smena) | /smɛnɑ/ |
| 103 | to know | ცოდნა (codna) | /tsɔdnɑ/ |
| 104 | to think | ფიქრი (pikri) | /pʰikʰri/ |
| 105 | to smell | ყნოსვა (q̇nosva) | /qʼnɔsvɑ/ |
| 106 | to fear | შიში (šiši) | /ʃiʃi/ |
| 107 | to sleep | ძილი (ʒili) | /dzili/ |
| 108 | to live | ცხოვრება (cxovreba) | /tsxɔvrɛbɑ/ |
| 109 | to die | კვდომა (ḳvdoma) | /kʼvdɔmɑ/ |
| 110 | to kill | კვლა (ḳvla) | /kʼvlɑ/ |
| 111 | to fight | ბრძოლა (brʒola) | /brdzɔlɑ/ |
| 112 | to hunt | ნადირობა (nadiroba) | /nɑdirɔbɑ/ |
| 113 | to hit | რტყმა (rṭq̇ma) | /rtʼqʼmɑ/ |
| 114 | to cut | ჭრა (č̣ra) | /tʃʼrɑ/ |
| 115 | to split | მტვრევა (mṭvreva) | /mtʼvrɛvɑ/ |
| 116 | to stab | ჩარტყმა, ჩაცემა (čarṭq̇ma, čacema) | /tʃɑrtʼqʼmɑ/, /tʃɑtsɛmɑ/ |
| 117 | to scratch | ფხაჭნა (pxač̣na) | /pʰxɑtʃʼnɑ/ |
| 118 | to dig | ბარვა (barva) | /bɑrvɑ/ |
| 119 | to swim | ცურვა (curva) | /tsurvɑ/ |
| 120 | to fly | ფრენა (prena) | /pʰrɛnɑ/ |
| 121 | to walk | სიარული (siaruli) | /siɑruli/ |
| 122 | to come | მოსვლა (mosvla) | /mɔsvlɑ/ |
| 123 | to lie (as in a bed, state) | წოლა (c̣ola ) | /tsʼɔlɑ/ |
| 124 | to sit | ჯდომა (state) (ǯdoma (state)) | /dʒdɔmɑ/ |
| 125 |
to stand (intransitive - state) to stand (intransitive - action) |
დგომა (dgoma) ადგომა (adgoma ) |
/dɡɔmɑ/ /ɑdɡɔmɑ/ |
| 126 | to turn | ტრიალი (ṭriali) | /tʼriɑli/ |
| 127 | to fall | დაცემა (dacema) | /dɑtsɛmɑ/ |
| 128 | to give | მიცემა (micema) | /mitsɛmɑ/ |
| 129 | to hold | ჭერა (č̣era) | /tʃʼɛrɑ/ |
| 130 | to squeeze | დაწოლა (dac̣ola) | /dɑtsʼɔlɑ/ |
| 131 | to rub | წმენდა (c̣menda) | /tsʼmɛndɑ/ |
| 132 | to wash | რეცხვა (recxva) | /rɛtsxvɑ/ |
| 133 | to wipe | წმენდა (c̣menda) | /tsʼmɛndɑ/ |
| 134 | to pull | თრევა (treva) | /tʰrɛvɑ/ |
| 135 | to push | ბიძგება (biʒgeba) | /bidzɡɛbɑ/ |
| 136 | to throw | გადაგდება (gadagdeba) | /ɡɑdɑɡdɛbɑ/ |
| 137 | to tie | შეხვევა (šexveva) | /ʃɛxvɛvɑ/ |
| 138 | to sew | კერვა (ḳerva) | /kʼɛrvɑ/ |
| 139 | to count | თვლა (tvla) | /tʰvlɑ/ |
| 140 | to say | თქმა (tkma) | /tʰkʰmɑ/ |
| 141 | to sing | მღერა (mɣera) | /mɣɛrɑ/ |
| 142 | to play | თამაშობა (tamašoba) | /tʰɑmɑʃɔbɑ/ |
| 143 | to float | ცურვა (curva) | /tsurvɑ/ |
| 144 | to flow | დენა (dena) | /dɛnɑ/ |
| 145 | to freeze | გაყინვა (gaq̇inva) | /ɡɑqʼinvɑ/ |
| 146 | to swell | გადიდება (gadideba) | /ɡɑdidɛbɑ/ |
| 147 | sun | მზე (mze) | /mzɛ/ |
| 148 | moon | მთვარე (mtvare) | /mtʰvɑrɛ/ |
| 149 | star | ვარსკვლავი (varsḳvlavi) | /vɑrskʼvlɑvi/ |
| 150 | water | წყალი (c̣q̇ali) | /tsʼqʼɑli/ |
| 151 | rain | წვიმა (c̣vima) | /tsʼvimɑ/ |
| 152 | river | მდინარე (mdinare) | /mdinɑrɛ/ |
| 153 | lake | ტბა (ṭba) | /tʼbɑ/ |
| 154 | sea | ზღვა (zɣva) | /zɣvɑ/ |
| 155 | salt | მარილი (marili) | /mɑrili/ |
| 156 | stone | ქვა (kva) | /kʰvɑ/ |
| 157 | sand | სილა (sila) | /silɑ/ |
| 158 | dust | მტვერი (mṭveri) | /mtʼvɛri/ |
| 159 | earth | მიწა (mic̣a) | /mitsʼɑ/ |
| 160 | cloud | ღრუბელი (ɣrubeli) | /ɣrubɛli/ |
| 161 | fog | ნისლი (nisli) | /nisli/ |
| 162 | sky | ცა (ca) | /tsɑ/ |
| 163 | wind | ქარი (kari) | /kʰɑri/ |
| 164 | snow | თოვლი (tovli) | /tʰɔvli/ |
| 165 | ice | ყინული (q̇inuli) | /qʼinuli/ |
| 166 | smoke | კვამლი (ḳvamli) | /kʼvɑmli/ |
| 167 | fire | ცეცხლი, ხანძარი (cecxli, xanʒari) | /tsɛtsxli/, /xɑndzɑri/ |
| 168 | ash | ფერფლი (perpli) | /pʰɛrpʰli/ |
| 169 | to burn | წვა (c̣va) | /tsʼvɑ/ |
| 170 | road | გზა (gza) | /ɡzɑ/ |
| 171 | mountain | მთა (mta) | /mtʰɑ/ |
| 172 | red | წითელი (c̣iteli) | /tsʼitʰɛli/ |
| 173 | green | მწვანე (mc̣vane) | /mtsʼvɑnɛ/ |
| 174 | yellow | ყვითელი (q̇viteli) | /qʼvitʰɛli/ |
| 175 | white | თეთრი (tetri) | /tʰɛtʰri/ |
| 176 | black | შავი (šavi) | /ʃɑvi/ |
| 177 | night | ღამე (ɣame) | /ɣɑmɛ/ |
| 178 | day | დღე (dɣe) | /dɣɛ/ |
| 179 | year | წელი (c̣eli) | /tsʼɛli/ |
| 180 | warm | თბილი (tbili) | /tʰbili/ |
| 181 | cold | ცივი (civi) | /tsivi/ |
| 182 | full | სავსე (savse) | /sɑvsɛ/ |
| 183 | new | ახალი (axali) | /ɑxɑli/ |
| 184 | old | ძველი (ʒveli) | /dzvɛli/ |
| 185 | good | კარგი (ḳargi) | /kʼɑrɡi/ |
| 186 | bad | ცუდი (cudi) | /tsudi/ |
| 187 | rotten | დამპალი, გაფუჭებული (damṗali, gapuč̣ebuli) | /dɑmpʼɑli/, /ɡɑpʰutʃʼɛbuli/ |
| 188 | dirty | ჭუჭყიანი (č̣uč̣q̇iani) | /tʃʼutʃʼqʼiɑni/ |
| 189 | straight | პირდაპირი (ṗirdaṗiri) | /pʼirdɑpʼiri/ |
| 190 | round | მრგვალი (mrgvali) | /mrɡvɑli/ |
| 191 | sharp (as a knife) | ბასრი, მჭრელი (basri, mč̣reli) | /bɑsri/, /mtʃʼrɛli/ |
| 192 | dull (as a knife) | ბლაგვი (blagvi) | /blɑɡvi/ |
| 193 | smooth | გლუვი (gluvi) | /ɡluvi/ |
| 194 | wet | სველი (sveli) | /svɛli/ |
| 195 | dry | მშრალი (mšrali) | /mʃrɑli/ |
| 196 | correct | ზუსტი (zusṭi) | /zustʼi/ |
| 197 | near | ახლო (axlo) | /ɑxlɔ/ |
| 198 | far | შორი (šori) | /ʃɔri/ |
| 199 | right | მარჯვენა (marǯvena) | /mɑrdʒvɛnɑ/ |
| 200 | left | მარცხენა (marcxena) | /mɑrtsxɛnɑ/ |
| 201 | at | -ში (-ši) | /-ʃi/ |
| 202 | in | -ში (-ši) | /-ʃi/ |
| 203 | with | -თან (-tan) | /-tʰɑn/ |
| 204 | and | და (da) | /dɑ/ |
| 205 | if | თუ, რომ (tu, rom) | /tʰu/, /rɔm/ |
| 206 | because | რადგან (radgan) | /rɑdɡɑn/ |
| 207 | name | სახელი, გვარი (saxeli, gvari) | /sɑxɛli/, /ɡvɑri/ |
- Orthography :
When the words have various forms (verbs conjugation, gender and number agreement, declensions), the orthography is the following :
- verbs : infinitive
- other words : neutral or masculine, singular, nominative (subject)
For specific cases (no infinitive, feminine name, plural name for instance), the simplest form is used.
See also
szerkesztésBibliography
szerkesztés- Le géorgien de poche, Assimil, Chennevières-sur-Marne 2003 - ISBN 2-7005-0322-8
- Les langages de l'humanité (Michel Malherbe), Robert Laffont, Paris 1995 - ISBN 2-221-05947-6